Prostat kanseri taramaları parmakla rektal muayene (PRM) ve PSA kullanılarak yapılmaktadır. Genellikle bu taramalarda total PSA seviyesi 2,5-4 ng/ml’nin üzerinde olan ve/veya PRM’de anormallik olan erkeklere transrektal ultrasonografi eşliğinde tru-cut prostat biyopsisi yapılarak prostat kanseri teşhis edilir.
Prostat biyopsisi endikasyonları serum prostat spesifik antijen (PSA) değerinin yüksek olması ve/veyaparmakla rektal incelemede prostatta kanser şüphesi varlığıdır.
Biyopsi Öncesi Antibiyotik Proflaksisi
Biyopsi öncesi profilaktik antibiyotik kullanımı hemen tüm ürologlar ve radyologlar tarafındanbenimsenmiş bir uygulamadır. İlk tercih florokinolon grubu veya trimethoprim-sulfametoksazol olmalıdır.Amerikan Üroloji Derneği ve Amerikan Ortopedik Cerrahlar Akademisinin ortak önerisi biyopsiden 1-2 saat önce oral kinolon grubu bir antibiyotik veya parenteral 2 gr. ampisilin (penisilin allerjisi durumundavankomisin) kullanılması yönündedir.
Biyopsi Öncesi Barsak Temizliği
Biyopsi öncesi rektum temizliği (genellikle lavman şeklinde) oldukça yaygın olan bir uygulamadır. Ancak biyopsi öncesi rektal temizlik yapılıp yapılmaması konusunda kesin karar verdirici bilimsel veriler yoktur ve tercih genel olarak biyopsi yapan kişi ya da kurumun kişisel yaklaşımı ile belirlenmektedir.
Antikoagülan Tedavi
Çok yaygın pratik uygulama biyopsi öncesi antikoagülan tedavinin kesilmesi yönündedir. Bu elbette biyopsi sonrası gelişebilecek kanama komplikasyonunu önlemeye yönelik bir tedbirdir. Eğer kesilecekse, trombosit fonksiyonlarını bozmasından dolayı, aspirinin kullanımı biyopsiden 7-10 gün önce durdurulmalıdır. Warfarinin ise girişimden birkaç gün önce kesilmesi yeterli olabilir.
Prostat Biyopsisinde Anestezi/Analjezi Uygulamaları
Prostat biyopsisi hasta açısından ağrılı bir işlemdir. Yapılacak her türlü anestezi/analjezi uygulaması, hastanın ağrısını ve sıkıntısını hiçbir anestezik yöntem kullanmamaya oranla, belirgin olarak azaltacaktır. Biyopsi öncesi hastanın anksiyetesini mümkün olduğunca azaltmaya çalışmak ve bu bağlamda hastayı bu konuda detaylı olarak bilgilendirmek yerinde olacaktır.
Biyopsi Tekniği
Altı odak biyopsi tekniği prostat biyopsisinde önemli biraşama olmakla beraber, zaman içinde yetersiz olduğu anlaşılmıştır. Yapılan çalışmalarda prostat hacmi <50 cc. olan olgularda 12 adet, prostat hacmi >50 cc. olgularda ise 18 adet biyopsi alınmasını önermektedir. Klasik 6 odak biyopsi yerine 12 biyopsi alınması, biyopsi ve radikal prostatektomi piyesinin Gleason skorları arasındaki uyumu arttırmaktadır. Daha fazlasayıda örnekleme yapılan olgularda, ameliyat sonrası Gleason skorunun yükselmesi daha düşük oranda görülmektedir. Bizim güncel uygulamamızda prostat bazis ve orta hattında lateral ve uzak lateral, apekste ise medial ve lateralden olmak üzere ilk biyopside toplam12 parça alınmaktadır. Transizyonel Zon biyopsisinin ise ilk biyopside değil, tekrarlayan biyopsilerde alınması tercih edilmektedir.
TRUS ile Lezyona Yönelik Biyopsi
Biyopsi konusundaki tartışmalı konulardan birisi, sistematik biyopsilere ek olarak TRUS görüntüsü ile saptanan şüpheli lezyonlardan da örnekleme yapılıp yapılmaması gerekliliğidir. Sistematik biyopsiye ilaveten hipoekoik lezyonlardan biyopsi alınmasının, kanser yakalama oranını arttırdığına dair veriler vardır. Ancak bu konuda net bir görüş birliği yoktur. Periferik zondaki belirgin hipoekoik lezyona yönelik yapılacak basit ek bir biyopsi alımı yerinde olacak ve tanı değerini arttırabilecektir.
Tekrar Biyopsi
İlk biyopsinin kanser açısından negatif gelmesi ve kanser şüphesinin devamı durumunda tekrar biyopsi yapmak gerekli olabilir. İkinci biyopsiden sonra kanser bulma oranı önemli ölçüde azalmaktadır. Tekrarlayan biyopsilerde teknik olarak en önemli fark Transizyonel Zon biyopsilerinin mutlaka alınması gerekliliğidir. Özellikle PSA değeri yüksek ve biyopsileri negatif çıkan hastalarda Transizyonel Zonun yoğun olarak örneklenmesi önerilmektedir.
Satürasyon Biyopsisi
Satürasyon biyopsisi bir re-biyopsi tekniğidir ve en az 20-24 parça ile örneklemeyi içeren bir uygulamadır. Genellikle sedasyon altında yapılmaktaysa da, lokal anestezi ile de uygulanabilirliği gösterilmiştir. Satürasyon biyopsisinde zonal anatomiye bakılmaksızın prostatın tamamı örneklenir. Genellikle 2 set negatif biyopsi sonrası yapılır, ancak bu kural değildir ve giderek artan sıklıkta 1 set negatif biyopsi sonrasi da uygulanmaktadır